عالم خیال و استلزامات سیاسی آن
پایان نامه
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی
- نویسنده احمد بستانی
- استاد راهنما حاتم قادری جواد طباطبایی ابوالفضل شکوری
- تعداد صفحات: ۱۵ صفحه ی اول
- سال انتشار 1387
چکیده
نسبت تخیل و سیاست کم¬تر مورد عنایت پژوهشگران حوزۀ فلسفۀ سیاسی بوده است. پژوهش حاضر بر آن است این نسبت را در چارچوب فلسفۀ سیاسی اسلامی-ایرانی و با تأکید خاص بر اندیشه¬های شهاب الدین سهروردی، بنیانگذار حکمت اشراق، به بحث بگذارد. برخلاف فلاسفۀ یونانی و غربی که بر عقلانیت و جایگاه آن در فلسفه تأکید داشتند، حکمای مسلمان، به ویژه در ایران، برای توضیح فلسفی نبوت و لوازم معنوی آن، عنایت ویژه¬ای به خیال مبذول داشتند. پژوهش حاضر با تأکید بر جایگاه ویژۀ خیال درپی توضیح لوازم و وجه سیاسی آن در حکمت اسلامی است. فارابی مؤسس فلسفۀ اسلامی برای نخستین بار با گسترش بخشیدن به فعالیت¬های قوۀ متخیله کوشید پیوندی میان خیال و فلسفۀ سیاسی برقرار سازد. پس از معلم ثانی این عنایت به خیال پی گرفته شد و با طرح «عالم خیال» به عنوان ساحت وجودی مستقل از عوالم محسوس و معقول گام بلندی در جهت تدوین مابعدالطبیعۀ خیال در تاریخ فلسفه برداشته شد. ابتکار شیخ اشراق در طرح عالم خیال به عنوان عالمی میانی نتایج مهمی در برداشت و بر تاریخ اندیشۀ ایرانی تأثیر انکارناپذیری برجای گذاشت. هدف مهم پژوهش حاضر بررسی معانی ضمنی سیاسی عالم خیال در حکمت اشراقی و تأثیرات آن بر تاریخ اندیشۀ سیاسی در ایران است. کارکرد مهم عالم خیال ایجاد پیوستگی و اتصال بین عالم محسوس و عوالم برتر است و از آنجا که آیین سیاسی اشراقی بر تدبیر و سامان الهی و معنوی امور سیاسی باور دارد، ایجاد پیوند میان این دو از اهمیت خاصی برخوردار است. پژوهش حاضر نسبت عالم خیال و آیین سیاسی اشراقی را در دو محور فلسفۀ سیاسی و اندیشۀ سیاسی ایرانشهری دنبال می¬کند. در بحث از فلسفۀ سیاسی اشراقی نشان خواهیم داد که این عالم چه جایگاهی در نظام سلسله مراتب انوار خواهد داشت و تدوین نظام سیاسی آرمانی براساس آن چگونه ممکن خواهد بود. به گمان ما این عالم نقش مهمی در شالوده¬ریزی نظام سیاسی آرمانی در حکمت اشراقی داشته است. در بحث از اندیشۀ سیاسی ایرانشهری نیز نقش این عالم را در تدوین نظریه¬ای برای تاریخ و هویت ایرانی و ارائۀ دریافتی عرفانی-اشراقی از اندیشۀ شاه آرمانی دارای فرّۀ ایزدی برجسته خواهیم کرد.
منابع مشابه
تحلیلی بر نسبت سیاست با عالم خیال
چکیده سیاست را بهعنوان مصداق اصلی حضور عالم خیال در زندگی دنیایی در نظر می گیریم. سیاست متعلّق به عالم خیال است و با درک سیاست است که عالم خیال را درک میکنیم. خیال را نباید به حوزهی هنر منحصر کرد و استعداد حوزهی سیاست برای درک خیال و حتی درک فعالیتهای هنری بسیار قویتر از حوزهی هنر میباشد. خیال را نه صرفاً در حوزه فردی و نه بهعنوان چیزی در کنار باقی محسوسات بلکه در بطن همین زندگی محسوس ت...
متن کاملادراک خیال به مثابه رابطه ای دوسویه میان نفس و عالم خیال از دید سهروردی
سهروردی ادراک خیالی را اضافه اشراقی بی واسطه نور اسپهبد نفس با صور معلقه عالم خیال مستقل از نفس می داند و در این فرآیند برای هیچ امری حتی صور ادراکی، حیثیت وساطت قائل نیست. بنابراین با حذف مدخلیت صور ذهنی در ادراک خیالی، بحث مطابقت صور ذهنی با متعلَّق خارجی جای طرح نمی یابد. از نظر سهروردی آنچه در ادراک خیالی به عنوان امر جدیدی برای انسان حادث می شود، اضافه اشراقی خاصی است که پیش از این ادراک خاص...
متن کاملرهیافت معرفت شناسی به عالم برزخ و عالم خیال از دیدگاه ابن عربی
ابن عربی، برزخ را به معنای حدّ فاصل بین دو چیز می داند که معرفت آن امری عقلانی است امّا وجود آن امری خیالی است. وی مراتب وجودیِ برزخ را به برزخ نزولی (اعیان ثابته) و برزخ صعودی (برزخ پس از مرگ) تقسیم می کند.به زعم وی، مفهوم و مصداق خیال، حقیقتی است که «نه موجود، و نه معدوم» یا «هم موجود، و هم معدوم» است؛ از این رو،اگرچه این امر به ظاهر تناقض نماست امّا نه تنها متناقض نیست، بلکه حاکی از رابط...
متن کاملنظریۀ سیاسی و استلزامات ماهیت بشر
ماهیت بشر، بهمنزلۀ بنیادیترین موضوعات در عرصۀ دانش سیاسی، برای نظریۀ سیاسی دلالتهای بسیار بااهمیتی دارد. این دلالتها، بهگونهای است که بهواسطۀ آنها امکان فهم نظریۀ سیاسی و دلایل تفاوت در نظریات سیاسی فراهم میشود. اندیشمندان سیاسی معمولاً، مشروعیت دیدگاه خویش دربارۀ سیاست و حکومت را بر تبیین و برداشت خاصی از ماهیت انسان بنا مینهند. اینکه نظریۀ سیاسی موجد چه نوعی از دولت به لحاظ وسعت سرزم...
متن کاملتحلیلی بر نسبت سیاست با عالم خیال
چکیده سیاست را به عنوان مصداق اصلی حضور عالم خیال در زندگی دنیایی در نظر می گیریم. سیاست متعلّق به عالم خیال است و با درک سیاست است که عالم خیال را درک می کنیم. خیال را نباید به حوزه ی هنر منحصر کرد و استعداد حوزه ی سیاست برای درک خیال و حتی درک فعالیت های هنری بسیار قوی تر از حوزه ی هنر می باشد. خیال را نه صرفاً در حوزه فردی و نه به عنوان چیزی در کنار باقی محسوسات بلکه در بطن همین زندگی محسوس تل...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
نوع سند: پایان نامه
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023